Etkili öğrenme yöntemleri kişiden kişiye ve yaş grubuna göre değişmektedir. Yapılan çalışmalar öğrenmede zekanın etkisinin olduğu kadar öğrenmede kullanılan yöntemin de büyük oranda etkili olduğunu kanıtlamıştır. Kimisi yazarak daha iyi öğrenirken, kimisi görerek, kimisi deneyimleyerek, kimileri de işiterek daha iyi öğrenir. Öğrenme yöntemlerini 3 ana başlıkta toparlayacak olursak:
- Görsel Öğrenme
- İşitsel Öğrenme
- Kinestetik Öğrenme
Görsel Öğrenme Yöntemi
Bu yöntemle öğrenen kişiler daha çok şekiller, görsel materyaller, hafızada kalıcı fotoğraflar ve karikatürlerle daha kolay öğrenir. Listeleme yöntemi ve diyagramlarla daha kolay çalışabilir ve öğrenmede daha çok başarılı olabilirler.
İşitsel Öğrenme Yöntemi
Bu yöntemle öğrenen kişilerde işitsel hafıza kuvvetlidir. Dinlediklerini çok kolay öğrenebilirler. Öğrenilmesi gerekenleri ses kaydına alıp istedikleri zaman dinleyerek öğrenmelerini gerçekleştirebilirler. Özellikle de uyumadan önce yapılan dinlemelerle kalıcı öğrenmelerini arttırabilirler.
Kinestetik Öğrenme Yöntemi
Bedensel hareketlerle ve canlandırma yoluyla çok daha kolay öğrenirler. Bir şeyler yaparak, deneyimleyerek daha kolay öğrenirler. Özellikle dans ve tiyatro gibi etkinliklerde başarılı oldukları söylenebilir.
Bu 3 tip öğrenme yöntemi her insanda farklı oranlarda bulunur. Bazı insanlar görsel-işitsel ağırlıklı, bazı insanlar işitsel-kinestetik ağırlıklı, bazı insanlarsa görsel- kinestetik ağırlıklı öğrenir. Ancak kinestetik öğrenme ağırlığı çok daha fazla olup diğer öğrenme yöntemlerinde az öğrenebilen insanlar için sınıf ortamında öğrenme oldukça zorlaşabilir.
Yapılan araştırmalara göre insanlar;
- Okuduklarının %10’unu
- Duyduğu şeylerin %20’sini
- Gördüğü bilgilerin %30’unu
- Hem görüp hem duyduklarının %50’sini
- Gördüğü işittiği ve söylediği bilgilerin %80’ini
Gördüğü, işittiği, söylediği ve dokunduğu (deneyimlediği) bilgilerin %90’ını hatırlar. Bu bilgiye göre öğrenme yöntemleri bir arada kullanıldığında çok daha fazla işe yaradığı görülüyor.
Etkili Öğrenme Teknikleri
Öğrenme yöntemlerinden hareketle en etkili öğrenme tekniklerine değineceğiz. Bu tekniklere geçmeden önce bilmeniz gereken en önemli şey kendi öğrenme saatinizdir. Bazı insanlar geceleri daha iyi çalışıp öğrenebilirken bazıları ise sabah çalışırlar. Bu alanda yapılan çalışmalar yaşlıların sabahın erken saatlerinde, gençlerin ise uyumadan önceki saatlerde daha kalıcı öğrenme gerçekleştirdiğini söylüyor. Şimdi öğrenme tekniklerine bakalım:
- Anlatarak öğrenme: Öğrenmede en etkili yöntemlerden biridir. Bu teknikte karşınızda öğretmeniz gereken birisi varmış gibi bir öğretmen olduğunuzu varsayarak öğrenmeniz gereken bilgileri anlatabilirsiniz. Bunu birkaç defa tekrarladığınızda göreceksiniz ki daha çok şey öğrenmişsiniz. Ayrıca anlatımda görsel malzemelerden de yararlanabilirsiniz. PowerPoint sunusu hazırlayarak ve resimler ekleyerek durumu daha da geliştirebilir hem işitsel hem de görsel öğrenmeden yararlanabilirsiniz.
- Sınav hazırlama: Öğrenmeniz gereken bilgilerden kendinize sınav hazırlayabilirsiniz. Sınav hazırlama işlemi bilgi gerektiren bir işlemdir. Konunun ana hatlarıyla anlaşılmasını ve öğrenilmesini sağlar. Önemli yerlerin nereler olduğunu bilmenizi sağlar. Bu sorulara verdiğiniz cevaplarla da öğrenmenizi derinleştirmiş ve pekiştirmiş olursunuz. Etkili öğrenme tekniklerinden biri de budur.
- Aralarda mola vererek öğrenme: Araştırmalar dikkatin uzun süre bir noktada kalamadığını ortaya koymuştur. Çalışmalarınıza aralarda mola vererek devam ederseniz daha etkili bir öğrenme sağlayabilirsiniz.
- Grupla çalışma: Aynı amaçla bir araya gelmiş kişilerin bir arada çalışmasının öğrenmeye katkıları vardır. Birbirinize soru sorarak, tartışarak, birbirinize anlamadığınız yerleri anlatarak daha kolay öğrenme sağlayabilirsiniz.
- Yazarak çalışma: Bazıları yazarak, çizerek çok daha iyi anlamaktadır. Yazarken yazdıklarınızı okursanız aynı zamanda işitsel olarak da dinlediğiniz için daha etkin bir şekilde öğrenme sağlayabilirsiniz. Bilgi aldığınız kitabın ya da kaynağın görselinin bol olması da yine öğrenmenizi kolaylaştıracaktır.
Öğrenme yöntemleri arasından hangisiyle ve hangi teknikle öğreniyor olursanız olun tekrar etmek çok büyük önem taşımaktadır. Tekrar edilmeyen bilgi kısa süreli hafızanızdan bir süre sonra silinir. Ancak tekrar ettiğiniz takdirde kalıcı belleğinize aktarılacak ve öğrendikleriniz kalıcı hale gelecektir