Oedipus Kompleksi Nedir?

Oedipus Kompleksi genel olarak her çocuğun başına gelen ancak zamanla atlatılan bir durumdur. İlk olarak Freud tarafından ortaya atılmış bu kompleks, zaman içerisinde değişikliklere uğramış olsa da, genel mantığında derin bir değişiklik meydana gelmemiştir. Bebeklerin doğar doğmaz gördükleri ilk kişiler anne babalarıdır. Her bebek için annesi ve babası çok kıymetlidir. İlk etapta ihtiyaçlarını karşılamak için var olduklarını düşündükleri bu kişiler, zaman içerisinde sevgi duydukları insanlar haline gelirler.

Çocukların anne babalarına duydukları sevgi, çocukluğun 4-7 yaşı arasında farklı bir boyut kazanabilir. Çocuk kız ise babasına, erkek ise annesine karşı beslediği duyguları farklı zannedebilir. Özellikle anne babanın yeterince sevgisini görmeyen çocuklarda bu durum çok daha yaygındır ve hiçbir zaman çözümlenmeyen bir durum olarak hayatın içerisinde yer alabilir. Anne babanın sevgisi ve çocuğun dış çevresi kompleksin çözülmesi için yeterli olsa da, özellikle aynı cinsteki ebevyeni tarafından ilgi görmeyen çocuk zarar görebilir.

Çocukların 3-5 yaşları arasında karşı cins ebeveyni duydukları his genel olarak aşk olarak tanımlanır. İlgili ailelerde kolaylıkla çözülen ve çocuğa hiçbir zarar vermeyen bu durum, ilgisiz ailelerde farklı sorunlar yaratır. Annesine duyduğu yoğun maneviyata rağmen annesinden ilgi görmeyen bir erkek çocuğun, oedipus kompleksi yaşaması çok doğaldır. Bunun yanı sıra oğluna aşırı düşkün olan anneler de aynı sorun ile karşılaşabilir. Annesinin düşkünlüğünün yalnızca kendisine olmasını isteyen çocuk, Oedipus kompleksi yaşayabilir. Bu durumun her zaman tehlikeli olduğunu düşünmek yersizdir, bu ensest bir ilişki demek değildir. Bunlar her çocuğun düşünebileceği şeylerdir, krizin çözülmemesi kötü durumları beraberinde getirir.

Çocuğun düşünceleri annesinin onu babası yüzünden sevmediği ya da ona daha çok ilgi gösterememesinin sebebinin babası olduğu yönündedir. Bu durum babasına karşı bir düşmanlık benimsemesine neden olur. Babasını öldürmek ve onun yerini almak gibi düşüncelerin içerisinde kalabilir. Bu babasını öldüreceği ve ondan her zaman nefret edeceği anlamına gelen bir durum da değildir. Bu çocukların yaşadığı çeşitli krizlerden bir tanesidir. Ayrıca bu her zaman için doğru olmadığı gibi, her zaman için tehlikeli bir durum da değildir. Anne babanın karşılıklı anlayış ve sevgisi, çocuğun normal düşüncelere geçişini hızlandıracaktır. Normal düşüncelere geçiş sağlanamamışsa ve oedipus kompleksi en çok 7 yaşına kadar geçmemişse, o zaman bir psikolog desteğine ihtiyaç duyulabilir.

Oedipus Kompleksi Belirtileri

Annenin ona karşı yoğun ilgisinin daha da arttırılmak istenmesi ya da ilgisizliğin babadan kaynaklandığı düşüncesi
Babayla yarışma ve ona karşı öfkelelenme hissi.
Babayla annesi için yarışmaya girdiğinin düşünülmesi
Örnek davranışlar yaparak annenin takdirini alma isteği
Babanın anneden ilgi gördüğünü hissettiğinde onu kıskanma ya da aynı şekilde babanın anneye ilgi göstermesinin önüne geçme isteği
Babanın otoritesini kabul etmeme, onu karşı öfke nöbetleri ve buna bağlı olarak patlamalar yaşama

Belirtildiği gibi Oedipus Kompleksi genel olarak geçici bir durum teşkil etmektedir. Bu durum her çocukta olmasa da, genel olarak pek çok çocukta görülen semptomlardır. Anneye olan aşırı düşkünlük, çocuğun kendini bu şekilde ifade etmesine neden olabilmektedir. Ancak bu krizin karşılıklı anlayış sayesinde zaman içerisinde aşılacağı ve çocuğun babasını tekrardan sevmeye başlayacağı göz ardı edilmemelidir.

Oedipus Kompleksi Hangi Dönemde Meydana Gelir?

Oedipus Kompleksi gelişimin fallik döneminde ortaya çıkan bir durumdur. Genellikle 3-5 yaşları arasında meydana gelip atlatılsa da, zaman zaman 4-7 yaşları arasında da görülebilir. Çocuktan çocuğa değişiklik gösterebilen bu durum, 7 yaşından sonra hala atlatılmamışsa, anne babanın bir uzman desteğine başvurması yararlı olacaktır.

Yetişkinlerde Oedipus Kompleksi

Yetişkinlerde Oedipus Kompleksi çok sık rastlanılan bir durum olmasa da, zaman zaman bireylerin başına gelebilecek bir durumdur. Bir çocuk ergenlik dönemini atlatıp erken yetişkinlik denilen döneme geldiğinde dahi, oedipus kompleksi yaşıyor olabilir. Bir yetişkinde görülen oedipus daha tehlikeli bir durumdur. Her yetişkinde sorun teşkil edeceğini söylemek doğru değildir ancak, pek çoğu için tehlikeli ve normalin dışında bir durum olduğu gerçeğinden bahsetmekte fayda vardır.

Yetişkinlerde Oedipus Kompleksi belirtileri:

Abartılı olarak anneye yakın hissetme, anneyle her gün telefonda konuşma, eşinden ve kızından daha çok annesine yakın olma isteği ile dolma,
Bir karar almak için devamlı olarak anneye danışma,
Anneye karşı bilinçsiz cinsel istek hissetme durumu, bireyin cinsel iktidarsızlık problemi ile karşılaşmasına neden olabilir.
Anneye duyulan bir imkansız aşk söz konusu olabilir.
Annenin hayatı boyunca yaptığı hataları, kişi birebir tekrarlıyor olabilir.
Anneye ekonomik olarak bağlı olabileceği gibi, eşiyle birlikte annesinin yanında yaşamak da isteyebilir.
Sevgililik ve evlilik hayatlarını bir düzen içerisinde götürmeyebilirler. Sürekli olarak eş değiştirme gibi durumların yaşanması muhtemeldir.
Kararlı ilişkiler kurma konusunda yetersiz olabilirler. Başka bir deyişle ne istediklerini bilmeyebilirler, bir kız arkadaşlarıyla uzun süre beraber olup evlenmek istemeyebilirler.
Sürekli romantik ilişkiler kurmak isterler, eşleri onları terk ederse başka birini bulma konusunda acele ederler.

Oedipus Kompleksi Nasıl Atlatılır?

Oedipus kompleksi çocukluk döneminde atlatılması gereken bir durumdur. Babasının hiçbir suçu olmadığı halde, 7 yaşından sonra dahi babasıyla yakın ilişki kurmaktan çekinen kişiler ve yukarıdaki belirtileri gösterenler mutlaka bir psikoloğa götürülmelidir. Çözülmeyen oedipus kompleksi her zaman büyük bir sorun teşkil etmese de, zararlı olabilir. Ayrıca çocuğu hayatını zorlaştırabilir ve doğru bir evlilik kurmasını engelleyebilir.

Oedipus Kompleksini hasar almadan atlatmak için:

Çocuğun yaşadığı kıskançlık krizleri, annenin yoğun ilgisiyle desteklenmemelidir. Anne bu duruma anlayış göstermeli ancak devamlı olarak babasının iyi bir insan olduğunu ve onu çok sevdiğini göstermelidir. Aynı şekilde babası, çocuğun yaşadığı kıskançlık krizlerine tepki göstermemeli, ona karşı anlayışlı olmalıdır. Ona çok uzak davranmamalı ancak çok yakın da olmamalıdır. Yaşadığı bu durumun geçici olduğunu ona aktarmak en doğru tercih olabilir.
Anne baba çocuğunu başka konularda takdir etmeli ve onunla kaliteli zaman geçirmeye odaklanmalıdır. Bu noktada anneden çok babanın geçirdiği vakit, aralarında bağı güçlendirir.
Anne evdeki diğer işlerini bahane ederek baba ve oğulun birlikte zaman geçirmesini sağlamalıdır. İkisinin özel bir oyun saati olması, çocuğun babasının iyi bir insan olduğunu anlamasını sağlayacaktır.
Anne baba yaşanılan bu durumu çocuğun gözünde normalleştirmemeli ve kesinlikle onunla alay etmemelidir. Bu noktada yapılması gereken çocuğa zaman tanımak, onu suçlamadan doğru olanı ona bir şekilde aktarmak ve baba sevgisi oluşturmaktır.
Özellikle babalar, çocuğun annesi için başlattığı sevgi savaşını devam ettirmekten çekinmelidir.

Yaşanılan krizin aşılamaması kötü sonuçları beraberinde getirse de, Oedipus Kompleksi neredeyse tüm çocukların başına gelen oldukça normal bir aşamadır. Anne babanın karşılıklı anlayış ve sevgisi bu durumu çözmek için yeterli olacaktır.